بياييد براي "محتمل لعلمكم شدن" قدمي برداريم
به نام خدا
حضرت امام هادی (ع) در سحرگاه 15 ذیحجّه سال 212 ق، در روستایی به نام «صَرِیّا» در نزدیکی مدینه، دیده به جهان گشود. پدر گرامیش - امام جواد(عليهالسلام)- ایشان را علی نام نهاد تا احیاگر یاد و خاطره پدران ارجمندش باشد.امام هادی (عليهالسلام) بعد از شهادت پدر بزرگوارش امام جواد (عليهالسلام) ، در سال 220 ق به مقام والای امامت رسید.
امام هادی (ع) در دوره خطیر امامت خود که از لحاظ علمی برای جهان اسلام اهمیت خاص داشت، به گونهای بنیانهای علمی مکتب اهل بیت را سازماندهی کرد تا در قرنهای آینده نیازهای فکری و سیاسی جامعه اسلامی خصوصاً پیروان اهل بیت (ع) را پاسخگو باشد. از گروه هاى باطل و منحرفى که در دوران امامت امام هادى (ع) فعال بودند، گروه “غُلات” یا همان غلو کنندگان بودند. این گروه دارای افکار و عقاید پوچ و منحط و بى اساسى بودند و خود را پیرو اهل بیت قلمداد مى کردند. آنان درباره امامان و فرزندان پیامبر (ص) غُلّو و اغراق نموده و براى آنها مقام الوهیت قائل میشدند. در اين شرايط است كه امام به انشاء اين زيارت جامع و كامل يعني زيارت جامعه كبيره دست ميزنند.
آيت الله جوادي آملي درباره اين زيارت اينگونه فرمودهاند:"وزان زيارت جامعه كبيره، وزان دعاي جوشن كبيراست، يعني همانگونه كه در دعاي جوشن كبير، اسما و صفات فراواني از خدا ذكر شده و خدا با هزار جلوه در اين دعا برون آمده تا دعاكننده او را با هزار ديده تماشا كند، معرفتش به او بيشتر شود و خود را بدان صفات متّصف گرداند؛ امام هادي (عليهالسلام) نيز در اين زيارت، ائمه اطهار (عليهمالسلام) را با جلوههاي گوناگون معرفي كرده تا زائر، ائمّه را از دريچههاي مختلف تماشا كند و سپس آنان را الگو و اسوه خويش قرار دهد و با تأسي به آنها بر تعالي و تكامل خود همت گمارد. به بيان ديگر، دعاي جوشن كبير، سفرهاي است كه مهمانان آن با هزار نوع غذاي توحيدي پذيرايي ميشوند، زيارت جامعه نيز سفرهاي است كه مهمانان آن با انواع گوناگون غذاهاي امامشناسي مورد تكريم قرار ميگيرند.".
يكي از فرازهاي زيباي زيارت جامعه” محتمل لعلمكم” است به اين مضمون كه من قدرت تحمل علمتان را خواهم داشت و اين بدان معناست كه با تقوي و رعايت احكام الهي سعي خود را خواهم كرد و در عوض شما به من قابليت بدهيد تا از علمتان بهره بگيرم. آيت الله جوادي آملي در اين زمينه ميگويند:"حتي گاهي اصحاب خاص نيز به زحمت ميتوانستند برخي اسرار را از آن ذوات مقدس فرا گيرند؛ مثلاً امام صادق(عليهالسلام) به عبدالله بن سنان كه پرسيد: چرا مطلب ارائه شده به ذريح را به او نفرمودند، چنين فرمود: من يَحْتمل مثل ما يحتمل ذريح؛ يعني چه كسي مانند ذريح ميتواند علم را احتمال (تحمّل) كند. ذريح از مصاديق “أُولئِكَ الَّذينَ امتَحَنَ اللهُ قُلوبَهُم لِلتَّقوي” است و اسرار را ميفهمد و اگر هم سرّي را نفهمد، ميتواند آن را حفظ كند.”
امروز كه روز شهادت آن جناب از ذوات مقدس معصومين است، با خواندن اين زيارت با اندكي تدبر و تامل بيشتر و هديه آن به روح مطهر امام هادي(عليهالسلام)، يك قدم به سوي محتمل علم بودن ايشان برداريم . شايد اينبار از اين سفره نوراني به ما مائدهاي متفاوت عنايت بفرمايند و البته توجه داشته باشيم كه براي رسيدن به هر هدفي مداومت بهترين شيوه است.
التماس دعا
طوبي